Enflasyon Düzeltmesinin Ertelenmesi ve Kur Korumalı TL Mevduatlarına İstisna Düzenlemelerini İçeren 7352 Sayılı Kanun Yayımlanmıştır
29 Ocak 2022 Tarih ve 31734 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan 7352 Sayılı ‘’Vergi Usul Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’’ ile 31.12.2021 tarihi itibari ile yapılması gereken enflasyon düzeltmesi işlemleri iki yıl süreyle ertelenmiş ve kur korumalı mevduat kapsamında elde edilen kur farkı, faiz ve kâr payı gelirlerine kurumlar vergisi istisnası getirilmiştir.
Enflasyon Düzeltmesinin Ertelenmesi
7352 sayılı Kanun’un 1. maddesiyle Vergi Usul Kanunu’na eklenen geçici 33. madde ile ; geçici vergi dönemleri dahil olmak üzere 2021 ve 2022 hesap dönemleri (kendilerine özel hesap dönemi tayin edilenlerde 2022 ve 2023 yılında biten hesap dönemleri itibarıyla) ile 2023 hesap dönemi geçici vergi dönemlerinde enflasyon düzeltmesine ilişkin şartların oluşup oluşmadığına bakılmaksızın mali tabloların enflasyon düzeltmesine tabi tutulmaması yönünde düzenleme yapılmıştır.
Ancak, 31.12.2023 tarihli mali tablolar ise enflasyon düzeltmesi şartlarının oluşup oluşmadığına bakılmaksızın enflasyon düzeltmesine tabi tutulacaktır. Yapılan enflasyon düzeltmesinden kaynaklanan kâr/zarar farkı geçmiş yıllar kâr/zararı hesabında gösterilecektir. Bu şekilde tespit edilen geçmiş yıl kârı vergiye tabi tutulmayacak, geçmiş yıl zararı zarar olarak kabul edilmeyecektir.
Diğer taraftan söz konusu düzenlemeler münhasıran sürekli olarak işlenmiş; altın, gümüş alım-satımı ve imali ile iştigal eden mükellefler için geçerli değildir. Dolayısıyla bu mükellefler eskiden olduğu gibi şartların gerçekleşip gerçekleşmediğine bakmaksızın enflasyon düzeltmesi yapmaya devam edeceklerdir.
Kur Korumalı TL Mevduatları Gelirlerine İlişkin İstisna
11.01.2022 tarihli Resmi Gazete ‘de yayımlanan ; 2022/1 sayılı Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasından “Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğ” ile 21/12/2021 tarihli ve 31696 mükerrer sayılı Resmî Gazete ‘de yayımlanan 2021/14 Sayılı Türk Lirası Mevduat ve Katılma Hesaplarına Dönüşümün Desteklenmesi Hakkında Tebliğde değişiklikler yapılarak daha önce sadece yurt içi yerleşik gerçek kişiler için geçerli olan uygulamaya yurt içi yerleşik tüzel kişiler de dahil edilmiş ve Tebliğin 3. maddesi ile Banka tarafından yurt içi yerleşik gerçek kişiler için 3 ay, 6 ay veya 1 yıl vadeli ve yurt içi yerleşik tüzel kişiler için 6 ay veya 1 yıl vadeli Türk lirası mevduat veya katılma hesabı açılacağı belirlenmiştir.
Diğer taraftan 7352 sayılı Kanunda TL mevduat hesaplarının üç ay vadeli olacağı belirtilmektedir. Kanunun 2. maddesiyle Kurumlar Vergisi Kanununa eklenen geçici 14 üncü madde ile kurumların yabancı paralar ve altın hesaplarının Türk Lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüştürülmesinden elde edilen kazançlara ilişkin istisna hükümleri aşağıda özetlenmiştir.
Dördüncü Geçici Vergi Beyannamesinin Verilme Tarihine Kadar TL’ye Çevrilen Dövizler
Geçici 14. maddenin 1. fıkrasına göre: kurumların
31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını, dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine
(17 Şubat 2022) kadar Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı, bu kapsamda açılan
en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda aşağıda belirtilen kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilecektir.
a) Bu fıkra kapsamındaki yabancı paraların dönem sonu değerlemesinden kaynaklanan
kur farkı kazançlarının 1/10/2021 ila 31/12/2021 tarihleri arasındaki döneme isabet eden kısmı,
b) 2021 yılı dördüncü geçici vergi dönemine ilişkin beyannamenin verilme tarihine
(17 Şubat 2022) kadar Türk lirasına çevrilen hesaplarla ilgili oluşan kur farkı kazançları ile söz konusu hesaplardan dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen
faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar.
Dördüncü Geçici Vergi Beyannamesinin Verilme Tarihinden Sonra 2022 Yılı Sonuna Kadar TL’ye Çevrilen Dövizler
Geçici 14. maddenin 2. fıkrasına göre; Kurumların
31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan yabancı paralarını
17 Şubat 2022 tarihinden sonra 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm kuru üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az
üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda oluşan
kur farkı kazançları, geçici vergi dönemi sonu değerlemesiyle Türk lirasına çevrildiği tarih arasına isabet eden kısmı ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere
vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden istisna olacaktır.
Altın Hesapları
Geçici 14. maddenin 3. fıkrasına göre; altın hesapları da kapsama alınmış olup, Kurumların 31 Aralık 2021 tarihli bilançolarda yer alan altın hesapları ile bu tarihten sonra açılacak işlenmiş ve hurda altın karşılığı altın hesapları bakiyelerini 2022 yılı sonuna kadar Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına dönüşümün desteklenmesi kapsamında dönüşüm fiyatı üzerinden Türk lirasına çevirmeleri ve bu suretle elde edilen Türk lirası varlığı en az üç ay vadeli Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarında değerlendirmeleri durumunda Türk lirasına çevrildiği tarihte oluşan kazançlar ile dönem sonu değerlemesinden kaynaklananlar da dâhil olmak üzere vade sonunda elde edilen faiz ve kâr payları ile diğer kazançlar kurumlar vergisinden istisna edilecektir.
TL’ye Çevirme Nedeniyle Kur Farkı Zararı Oluşması Halinde Gider Yazılabilecek
Geçici 14. maddenin 4. fıkrası ile; Söz konusu düzenleme öngörülen süre ve şekilde dönüşüm kuru/fiyatı üzerinden Türk lirası mevduat ve katılma hesaplarına çevrilen yabancı paralar ile altın hesaplarına ilişkin olarak bu istisnayla sınırlı olmak üzere Kanunun 5 inci maddesinin üçüncü fıkrası hükmü uygulanmayacağı belirlenmiştir.
Buna göre gerek yabancı paraların gerekse altın hesaplarının Türk lirasına dönüşme esnasında yabancı paraların veya altın hesaplarının değerlenmesinden bir zarar oluşması halinde bu zarar, kurum kazancının tespitinde dikkate alınabilecektir.
Vadeden Önce Çekim Yapılan Hesaplarda Ceza Uygulaması
Geçici 14. maddenin 4. fıkrası ile yapılan düzenlemeye göre: Türk Lirası mevduat veya katılma hesabından vadeden önce çekim yapılması durumunda bu madde kapsamında istisna edilen tutarlar nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, vergi ziyaı cezası kesilmek suretiyle gecikme faiziyle birlikte tahsil edilecektir.
Taslak Tebliğ
Kurumların 17.02.2022 tarihine kadar geçerli olan ilk uygulama için süre çok kısıtlı olduğundan konuya İlişkin olarak, Taslak tebliğ de hazırlanmış olup, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın sayfasında yayımlanmıştır. Tebliğde istisna rakamlarının nasıl hesaplanacağına ilişkin detaylı örnekler de bulunmakta olup, Diğer Hususlar başlığı altında verilen örneğe aşağıda yer verilmiştir. Buna göre 31.12.2021 tarihi itibari ile mevcut olmakla birlikte dönüşüm tarihine kadar kullanılmış olan dövizler için istisna maddesinden yararlanılamayacaktır
Bu düzenleme kapsamında Türk Lirası mevduat ve katılma hesabına dönüştürülerek istisnaya konu edilebilecek yabancı para tutarı, mükelleflerin 31/12/2021 tarihli bilançolarında yer alan tutarı aşamayacaktır.
Örnek: (L) A.Ş.’nin 31/12/2021 tarihli bilançosunda yer alan yabancı para hesabı 800.000 ABD Dolarıdır. (L) A.Ş. 6/1/2022 tarihinde söz konusu tutarın 300.000 ABD Dolarlık kısmını satın aldığı malların bedelini ödemek için kullanmıştır. 10/1/2022 tarihinde ise bankadan 500.000 ABD Doları kredi çekmiştir.
Her ne kadar (L) A.Ş.’nin 31/12/2021 tarihli bilançosunda 800.000 ABD Doları yer alsa da bu tutarın 300.000 ABD Dolarlık kısmı 6/1/2022 tarihinde kullanılmış olduğundan, mükellef tarafından Kurumlar Vergisi Kanununun geçici 14 üncü maddesi kapsamında Türk Lirasına dönüştürülerek istisnaya konu edilebilecek kısım (800.000 ABD Doları-300.000 ABD Doları=) 500.000 ABD Dolarını aşamayacaktır.
10/1/2022 tarihinde bankadan temin edilen 500.000 ABD Doları kredi sonrasında (L) A.Ş.’nin toplam yabancı para tutarı 1.000.000 ABD Doları olsa da 31/12/2021 tarihli bilançoda yer almayan tutarların (banka kredisiyle daha sonra temin edilen tutarların) istisna kapsamında dönüşüme tabi tutulması mümkün bulunmamaktadır.
29 Ocak 2022 tarihi itibari ile yürürlüğe giren söz konusu Kanuna ve taslak tebliğe aşağıdaki linklerden ulaşabilirsiniz.
Kanun
Tebliğ
Saygılarımızla